ถ้ำมองของกรมพระกำแพง

แกลเลอรี่ โอเอซิส: หอศิลป์ล้ำมิติกลางเมือง

โครงการศิลปินในตู้

ภูมิใจเสนอ:

ถ้ำมองของกรมพระกำแพง

นิทรรศการภาพถ่ายฟิล์มกระจก 3 มิติโดย

พลเอก พระบรมวงศ์เธอ กรมพระกำแพงเพ็ชรอัครโยธิน

(พระองค์เจ้าบุรฉัตรไชยากร)

1 พฤศจิกายน 2568 – 28 กุมภาพันธ์ 2569

[เปิดนิทรรศการ เสาร์ 22 พ.ย. เวลา 18.00 – 23.00 น.]

นี่อาจถือเป็นครั้งแรกที่ภาพถ่ายจากฟิล์มกระจก 3 มิติโดย พลเอก พระบรมวงศ์เธอ กรมพระกำแพงเพ็ชรอัครโยธิน (พระองค์เจ้าบุรฉัตรไชยากร) จะได้ปรากฏตัวต่อสายตาชาวโลก เสด็จในกรมฯ ทรงฉายภาพขาว-ดำเหล่านี้ไว้เป็นการส่วนพระองค์เมื่อ 100 กว่าปีมาแล้ว (ระหว่างปี 2451 – 2464) เราได้เห็นชาวสยามหลากหลายชาติพันธุ์วรรณาจากมณฑลเหนือจรดใต้เมื่อคราวทรงบุกเบิกสร้างทางรถไฟหลวงที่พระองค์เป็นเจ้ากรม, เห็นชนเผ่าต่างๆ ในอินโดจีน (เวียดนามและเขมร) ใต้ปกครองฝรั่งเศส, เห็นบางเมืองในจีนยุคใต้ปกครองอังกฤษ, เห็นการเดินทางท่องแดนอาหรับในแบบที่ใครเห็นแล้วต้องอิจฉา แม้ฟิล์มจะเก่าเก็บในหอจดหมายเหตุแห่งชาติ แต่ภาพถ่ายเหล่านี้กลับดูสด ดูจริง ดูมีเสน่ห์ให้ผู้ชมจ้องมองและค้นหาว่าทำไมเราจึงไม่อาจละสายตาจากภาพเหล่านี้ได้

มานิต ศรีวานิชภูมิ ศิลปินภาพถ่ายและภัณฑารักษ์: “เทคนิคและวิธีการถ่ายภาพแบบแคนดิดที่ช่างภาพใช้ในการบันทึกเหตุการณ์ต่างๆ ระหว่างการเดินทางเพื่อตรวจราชการหรือท่องเที่ยวสัมผัสชีวิตผู้คนในต่างแดน ทำให้ภาพถ่าย 3 มิติชุดนี้ของเสด็จในกรมฯ โดดเด่นออกมาจากภาพเก่าในกรุของหอจดหมายเหตุฯ ทั้งการจัดองค์ประกอบภาพและการเลือกจังหวะกดชัตเตอร์แม่นยำราวกับเป็นมืออาชีพ ภาพถ่ายชุดนี้จึงเป็นมากกว่าภาพประวัติศาสตร์ (Visual history) แต่เป็นงานศิลปะในตัวเอง”

นักเขียนเฟ็มมินิสท์ อิ๋ง เค: “ผู้ที่เห็นและบันทึกคนและสิ่งเหล่านี้มาให้เราดู มีสายตาที่เต็มไปด้วยความเป็นมนุษย์ ความเห็นหัวอก (ดูภาพลิงในกรง) ช่างภาพไม่ได้เป็นเจ้านักเรียนนอกที่มอง ‘คนพื้นเมืองชนเผ่า’ เป็นน้อยกว่าคนแบบที่ฝรั่งมอง อาจเป็นเพราะในสายตาของฝรั่งท่านเองก็มาจากแผ่นดินที่เป็น ‘คนพื้นเมือง’ ในดินแดนที่ครั้งหนึ่งผู้หญิงเปลือยอกเคยเดินเพ่นพ่านไปมาได้อย่างมีสง่าราศีและเป็นธรรมชาติ อย่างเช่นหญิงซูดานในรูปของท่าน ซึ่งไม่เคยเห็นตัวเองเป็นนางบาปในฝันหรือวัตถุทางเพศดิบเถื่อนน่าลอง”

พลเอก พระบรมวงศ์เธอ กรมพระกำแพงเพ็ชรอัครโยธิน เป็นพระโอรสองค์ที่ 35 ในพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว และเจ้าจอมมารดาวาด ทรงจบการศึกษาด้านวิศวกรรมและทหารช่างจากอังกฤษ ในรัชกาลที่ 5 ปี 2449 ทรงเป็นผู้บัญชาการกองพลและเป็นจเรการช่างทหารบก ในรัชกาลที่ 6 ปี 2460 ทรงบัญชาการกรมรถไฟหลวง ในรัชกาลที่ 7 ปี 2469 ทรงเป็นเสนาบดีกระทรวงพาณิชย์และคมนาคม ปี 2474 ทรงเป็นอภิรัฐมนตรี และสิ้นพระชนม์ในรัชกาลที่ 8 ปี 2479 ที่ประเทศสิงคโปร์ พระชันษา 55 ปี ทรงเป็นต้นราชสกุล “ฉัตรชัย” //