งู
ไทย, 115 นาที, 2563, ไทย บรรยายภาษาอังกฤษ

เมื่อก้าวทะลุกระจกเงา  ซึ่งในบริบทนี้คือโปสเตอร์เมืองไทยเมืองทองของ ททท. ไปยังนรกบ้านนา  ที่ถูกครอบงำปกครองโดยความชั่วร้ายร้อยเล่ห์นานารูปแบบ  ทั้งประเภทอีแอบซ่อนเร้นและชนิดทึ่มหยาบ  เรามาสู่ชุมชนริมน้ำแสนสวยพร้อมเสียงโห่ฮิ้ว  ขณะที่ชาวบ้านแต่งตัวสวยหล่อมารอรับสมภารองค์ใหม่ของเขา : หนุ่ม, หล่อ, และผุดผ่องด้วยความศักดิ์สิทธิ์ในจีวรสุดเนี้ยบ  ท่านยิ้มละไมอยู่กลางขบวนแห่เรือที่ลอยล่องมา  โดยคณะต้อนรับที่ท่าน้ำนั้นนำโดยกำนันหนวดโจร  ถ้าคุณไม่เคยอ่านนวนิยายคลาสสิคสมัยใหม่ของวิมล  ไทรนิ่ม-นวล  ซึ่งเป็นต้นกำเนิดของหนัง  คุณอาจนึกว่าฝ่ายหนึ่งคือธรรมและอีกฝ่ายคืออธรรม  และสองคนนี้จะต้องซัดกันเพื่อแก่งแย่งวิญญาณของหมู่บ้าน  แท้ที่จริง เขาคือพันธมิตรในการร่วมมือกันส่งเสริมความเสื่อมทรามทางสังคม – ทั้งคู่เป็นเครื่องมือของการกดขี่  เป็นหัวกับก้อยสนิมขึ้นของเหรียญเดียวกันเดิมๆ  ที่คนไทยทุกคนคุ้นเคย  ส่วนพระเอกที่เป็นแชมป์มวยนั้นอยู่ที่อื่น – ในคุกข้อหาฆ่าคนตาย  ความซื่อตรงบวกความโกรธคือส่วนผสมอับโชคที่พาเขาไปอยู่ตรงนั้น  เรารู้จักความสิ้นหวังของพระเอกเป็นอย่างดี : ความเป็นไปไม่ได้ของการอยู่รอดในโลกอันฟอนเฟะและเต็มไปด้วยเลศนัย  เมื่อ “คุณงามความดี/ ความถูกต้องคืออัปลักษณ์เสื่อมทราม และอยุติธรรมอันอัปลักษณ์เสื่อมทรามคือธรรม”  (ตามคำสาปแช่งของแม่มดเชคสเปียร์)

เช่นเดียวกับหนังทุกเรื่องที่ดัดแปลงจากวรรณกรรมอันเป็นที่รัก  แฟนๆ ของวิมลอาจเห็นว่ามันขาดพลังเข้มข้นของต้นฉบับ  (แม้ว่าวิมลเองเป็นส่วนหนึ่งของทีมสร้างภาพยนตร์)  คนมักมากอาจโหยหิวความสยองขวัญมากกว่านี้  ในขณะที่คนมักน้อยอาจโหยหาเสียงธรรมชาติและการพักหูจากดนตรีประกอบแสนหวาน  ซึ่งปูพรมแทบทั้งเรื่อง  แต่เราไม่สามารถปฏิเสธความกล้าหาญและความจริงใจในการนำเสนอภาพชีวิตไทยไทยอันมืดมนของ ‘งู’  ให้คิดเสียว่าเพลงขลุ่ยประกอบเมืองไทยแสนงามดังกล่าวนั้น  เขาตั้งใจใช้มันเพื่อแดกดันความเป็นไทยแบบกระทรวงวัฒนธรรม

กลุ่มสาวๆ และนางทั้งหลายที่อุทานว่า “หล่อจังเลย” ครั้งแรกที่เห็นสมภารใหม่ ; ความพยายามของพระที่จะรีดไถเงินบริจาคต่อหน้าเชิงตะกอนที่กำลังเผาศพครูของพระเอก ; ความตะกละตะกรามอันไร้ที่สิ้นสุดของแม่พระเอกที่จะยกระดับตนเองในชาติหน้าโดยการทำบุญกับวัดอย่างไร้สติทั้งที่ตัวเองยากจน ; ขบวนแห่ศพริมน้ำตอนรุ่งสาง (หรือย่ำค่ำ) สิ่งเหล่านี้ติดตาเรา  แต่น่าสนใจที่สุดคือฉาก ‘แย่งผัว’ – สถานการณ์ยอดฮิตในละครไทยน้ำเน่าซึ่งไม่ห่างไกลจากความเป็นจริง  ยกเว้นว่า ‘เมียน้อย’  ในกรณีนี้คือสมภารรูปงามที่ติดสินบนคนที่เป็นพ่อและผัวให้ครองผ้าเหลืองต่อไปอย่างไร้กำหนดในฐานะ ‘เลขา’  การบีบให้พระสึกเป็นบาปหนัก  “เดี๋ยวตกนรกนะ”  ใครคนหนึ่งเตือนเมียหลวง ขณะที่เธอออกจากบ้านไปฉะกับสมภารในรังงู  คำตอบปากกล้าของเธอคือ “ถ้านรกอยากกินหัวฉันก็ให้มันกินไป ฉันจะไม่ยอมเสียผัวให้พระ”  ว่าแล้วสมภารก็เรียกนางว่า ‘มารศาสนา’  และเทศน์ให้ฟังถึงเจ้าชายสิทธัตถะที่สละทิ้งลูกเมียเพื่อการหลุดพ้นจนบรรลุธรรมเป็นพระพุทธเจ้า  สามีของหล่อน (และผัวของอาตมา) น่ะหวังนิพพานเชียวนะ – ท่านเทศน์  เราปรบมือให้คำแถลงอันยิ่งใหญ่และอาจหาญของเธอ : “ฉันจะเป็นทั้งพ่อและแม่และพระให้ลูกฉันด้วย”  แต่เรารู้อยู่แก่ใจว่า  สังคมไทยส่วนหนึ่งเห็นด้วยกับพระองค์นี้ – กับงูที่ฉกทุกสิ่งทุกอย่างไปจากเรา (อลิศกินเห็ด)

กำกับ-เขียนบท-ตัดต่อ : แจ๊สสยาม
ช่างภาพ : เจน  บูรพา
เทคนิคพิเศษ :  น้อย  กรวิชญ์
นำแสดง : อภิชาติ จีนประชา, นนท์  รัชชานนท์, นันทพงษ์  อุลิศ,พศวัต  เล็กสัมมา, พอเจตตน์  แก่นเพชร, ไกรลาศ  เกรียงไกร, โกวิท  วัฒนกุล, รัตน์ฟ้า  วีรยุพรัตน์, น้ำริน  พรมหลวง, ลลิตา  ไพศาล
อำนวยการสร้าง : แจ๊สสยาม, ลัดดา  เอี่ยมสินธร, นัทญา  เฑียรประยูร